του Νίκου Βλάχου, Ψυχολόγου.
«Το σώμα μιλά όταν το στόμα σιωπά∙ κι από τον πυρετό βγαίνει αλήθεια που ούτε η ψυχή δεν τολμά να ψιθυρίσει.»
Γιατί κάθε ίωση είναι και ψυχολογικό τεστ
Πέρα από βήχα και ρίγη, η ασθένεια μάς στριμώχνει υπαρξιακά. Ξαφνικά έχουμε χρόνο, ή αναγκαστική αδράνεια, να ακούσουμε φόβους που μέχρι χθες σκέπαζε ο θόρυβος της καθημερινότητας. Η βιολογία γίνεται ψυχολογικό εργαστήριο.
Λέξεις–κλειδιά που αξίζει να διακρίνουμε
- Τρωτότητα: όχι αδυναμία, αλλά χωρητικότητα για εμπειρία.
- Άμυνα: κάθε συμπεριφορά που κρύβει τον φόβο της ανεπάρκειας.
- Αποκατάσταση: η ευκαιρία να ξαναγράψεις το αφήγημα του εαυτού.
Όταν συμπτώματα και συναισθήματα συμπλέκονται
Σύμφωνα με έρευνες της ψυχονευροανοσολογίας, το ανοσοποιητικό επηρεάζεται από άγχος και λύπη. Όμως η σχέση δεν είναι μονόδρομη· ο πυρετός, οι πόνοι, η αδυναμία επηρεάζουν τη διάθεση, κατεβάζουν άμυνες όπως:
- Η ψευδαίσθηση ελέγχου – καταρρέει μπροστά σε 38,5 °C.
- Η ταυτότητα του «ακμαίου» – αμφισβητείται όταν ζητάς βοήθεια για ένα ποτήρι νερό.
- Ο διαρκής ρόλος προσφοράς – αντιστρέφεται· τώρα είσαι εσύ ο δέκτης φροντίδας.
Τρεις υπαρξιακές αλήθειες που φέρνει ένας ιός
| Αλήθεια | Τι μας λέει | Πώς αξιοποιείται |
|---|---|---|
| Θνητότητα | Ο χρόνος μας δεν είναι άπειρος | Ιεράρχησε προτεραιότητες |
| Σχέση | Χρειαζόμαστε άλλους | Ζήτα βοήθεια χωρίς ντροπή |
| Οριοθέτηση | Δεν μπορείς να είσαι παντού | Μάθε να λες «όχι» |
Σκληρό μάθημα: Η αρρώστια μας κάνει να πατήσουμε «παύση» στο performance mode· εδώ κρίνεται ποια κομμάτια μας θα διασωθούν όταν πατήσει «play» ξανά.
Πρακτικά βήματα επανόρθωσης (ψυχολογικής και σωματικής)
- Ημερολόγιο συμπτωμάτων & συναισθημάτων
- Κατέγραψε τι νιώθεις σωματικά και ψυχικά. Φαίνεται απλό, μα χτίζει γέφυρα ενσυνειδητότητας.
- Τελετουργία ανάπαυσης
- Ορίστε σταθερές ώρες ανάπαυσης και μην τις διαπραγματεύεσαι. Η πειθαρχία στην ξεκούραση είναι αντίδοτο στην υπερ-αυτοαξία.
- Διάλογος με τον «υγιή εαυτό»
- Γράψε μια επιστολή από τον μελλοντικό, υγιή εαυτό σου προς τον σημερινό. Ρώτησέ τον τι άλλαξε προτεραιότητες.
Κοινωνική διάσταση: το στίγμα της ευαλωτότητας
Σε μια κουλτούρα που υμνεί την παραγωγικότητα, η ασθένεια εκλαμβάνεται ως διακοπή ρεύματος. Το ερώτημα είναι: θα ντραπείς ή θα αξιοποιήσεις τη σκιά για ανασύνταξη; Η απάντηση γράφεται από τον τρόπο που μιλάς για την αρρώστια σε φίλους, συναδέλφους, ακόμη και στο email «Εκτός Γραφείου».
Κλείνοντας με ειλικρίνεια
Ο ιός δεν είναι δάσκαλος από επιλογή, αλλά γίνεται καθηγητής αναγκαστικά. Αν μετά την ανάρρωση επιστρέψεις απλώς «στο πρόγραμμα», έχασες το μάθημα. Χρησιμοποίησε την τρωτότητα σαν κάτοπτρο· ό,τι αντανακλά είναι υλικό για θεραπεία και προσωπική εξέλιξη.
Αν νιώθεις ότι η πρόσφατη ασθένεια άφησε περισσότερες ψυχικές πληγές απ’ όσες σωματικές, επικοινώνησε μαζί μου. Η ευαλωτότητα γίνεται δύναμη όταν την αγγίζουμε χωρίς ντροπή.